Professor, bestaat God?
Geschreven door Arie Boertje
Op 29 oktober 2017 hield Prof. dr. P.D. Barthel de PREEK VAN DE LEEK in onze kerk.
Peter Barthel is hoogleraar sterrenkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Naast lezingen over zijn vak geeft hij ook af en toe lezingen over de relatie tussen religie en wetenschap. In het kader van het 400-jarig bestaan van de universiteit beantwoordde hij in 2014 de vraag van de 7-jarige Anco “Bestaat God – kan de universiteit dat uitzoeken?”
De brief die Professor Barthel aan Anco geschreven heeftvolgt hierna.
“Beste Anco – wat een bijzondere vraag heb je aan de 400-jarige universiteit gesteld.
Ik ben prof. Peter Barthel, en ik weet veel van sterren en planeten. Enkele maanden
geleden mocht ik ook al zo’n mooie vraag beantwoorden, van de zesjarige Sam.
Heb je misschien op TV gezien, of misschien was je er bij! – bij de intocht van Sinterklaas, toen hij bij dit gebouw langs kwam. Die vraag ging over de maan.
Als je nou had gevraagd ‘bestaat de maan?’ dan hadden we samen naar buiten gekeken, we hadden er een sterrenkijker bij gehaald, en ik had je wat mooie foto’s van ruimtevaarders op de maan laten zien. Dus als we willen uitzoeken of God bestaat net zo als de maan bestaat, moeten we gaan kijken of we hem zien, foto’s opzoeken waarop hij staat, of mensen zoeken die hem van dichtbij gezien hebben.
Zulke foto’s zijn er niet, en zelfs met een sterrenkijker zien we God niet. De ideale mensen om God te zien zijn natuurlijk ruimtevaarders.
Vraagje aan hen: zijn jullie God tegengekomen dan zeggen ze nee, niemand gezien. Ze zeggen trouwens wel vaak: wat is die aarde vanuit de verte mooi en bijzonder!
Zolang er mensen bestaan – zo’n 200.000 jaar – hebben ze geloofd in goden die in de hemel woonden en die alles op aarde bestuurden. Zo was er de zon die licht en warmte gaf; zo was er de maan als lichtje voor ’s nachts. De zee was een god, en de regen waardoor alles op aarde gaat groeien, enzovoort, enzovoort…
Nog niet zo lang geleden, maar toch wel meer dan 3000 jaar terug, verscheen er een volk, het volk der Joden. Die zijn het anders gaan zien.
Die zeiden: er is maar één God, en die heeft die andere goden gemaakt.
Die ene God wil samen met de mens van de aarde iets moois maken, zodat mensen en dieren daar gelukkig kunnen zijn en in vrede met elkaar kunnen leven. Zo voelden ze dat, en dat VERHAAL, die ERVARING werd doorgegeven. Het verhaal heeft dus een opdracht! Ook de Joodse man Jezus die 2000 jaar geleden leefde in Judea, da’s het land van de Joden, heeft dat verhaal en die opdracht verteld. Wat het allerbelangrijkste is, zei Jezus, is dat je tegen andere mensen net zo doet als je wilt dat ze tegen jou doen.
Die joodse God die na jezus werd overgenomen in vele andere landen en dus ook in Nederland is niet een bijzondere persoon die in de hemel woont, zoals men vroeger wel gedacht heeft. ik vertelde je net dat ruimtevaarders de wereld zo mooi en zo bijzonder vinden. Ik vind dat ook, jij misschien ook wel. Waar het echt om gaat is om de vraag: waarom is deze wereld er, waarom ben ik er, en wat moet ik er doen? Sommige mensen denken dat de wereld er zomaar is. Veel anderen denken dat de wereld er is voor de mensen MAAR dat die mensen dan wel voor elkaar moeten zorgen. Het mooie van de wereld, vriendschap en liefde (moeten Wij doen) – da’s wat ik God zou willen noemen. Die God is overal daar waar mensen naar elkaar omzien en voor elkaar zorgen. Als we proberen elkaar een beetje gelukkig te maken. op school. of thuis. Of als we iets willen doen voor kinderen de wereld die in armoede of honger leven. Als mensen voor elkaar willen zorgen, dan zie je dáár iets van God.
Als iemand jou erg blij maakt dan is die iemand dus een beetje God!
Het antwoord op jouw vraag is dus: nee, God bestaat niet als persoon maar wel in hoe jij en ik leven.
Prof. dr. Peter Barthel
Kapteyn Instituut RuG
