Overdenking
TER OVERDENKING
Podcast ‘Stilte’
Deze podcast gaat over ‘stilte’. De stilte die we in deze periode meer en indringender ervaren dan ooit. Die beklemmend kan zijn, maar ook weldadig.
Stef Bos, ‘Niets is sterker dan de stilte’
https://www.youtube.com/watch?v=I0JkJ3955x8
Niets is sterker Dan de stilte Niets heeft zoveel kracht Als het zwijgen van de nacht Niets is sterker Dan de stilte Niets is sterker dan het woord Dat niemand hoort Er is vandaag weer zoveel gezegd Zoveel mensen op de wereld Hebben zoveel uitgelegd Gekanker op een ander Door die beterweters Maar die beterweters zouden beter moeten weten En vergeten wat ze weten, want... Niets is sterker Dan de stilte Niets heeft zoveel kracht Als het zwijgen van de nacht Niets is sterker Dan de stilte Niets is sterker dan het woord Dat niemand hoort Neem een voorschot op de dood Voel de stilte om je heen Wie de zwijgzaamheid verdragen kan Voelt zich nooit alleen Kom hier bij me, hou me vast En vraag niet wat ik voel Woorden zeggen veel te vaak Wat ik niet bedoel Niets is sterker Dan de stilte Niets heeft zoveel kracht Als het zwijgen van de nacht Niets is sterker Dan de stilte Niets is sterker dan het woord Dat niemand hoort
Hoewel ik in eerste instantie de stilte van de avondklok eigenlijk wel prettig vond, heeft het ook iets lugubers. Die volledige stilte.. Geen mensen, geen auto’s, geen treinen. Het voelt ook alleen en eenzaam. Een samenleving die gedwongen door een pandemie helemaal stil valt. Een samenleving die gestuit is op de grenzen van de maakbaarheid.
Ik heb in deze periode al vaker vergelijkingen gemaakt met de perioden van ballingschap van het volk Israël. Ook nu weer vond ik een treffende passage in het Bijbelboek Jesaja. Hij spreekt een profetie uit over Damascus.
(Jesaja 17: 7-10a)
Op die dag zal ieder de blik op zijn maker richten, naar de Heilige van Israël de ogen opslaan. Men zal zich niet meer wenden tot zelfgemaakte goden en hun altaren, geen oog meer hebben voor zulk mensenwerk, voor Asjerapalen en wierookaltaren. Op die dag zijn hun vestingsteden doods en uitgestorven – de stilte van een uitgestrekt bos. Een woestenij zal het er zijn, verlaten, zoals destijds de steden bij de nadering van Israël. Want je hebt de God van je redding vergeten, De rots waarop je steunde heb je veronachtzaamd.
Het is natuurlijk te gemakkelijk om de stilte die we nu gedwongen ervaren, te zien als een straf van God voor ons losbandige leven. Zo geloof ik ook niet, dat er een God is die straffen en gunsten uitstrooit over de aarde. Maar veel mensen zien wel de gebeurtenissen van deze tijd -of ze nu geloven of niet- als een waarschuwing. Het bepaalt ze bij hoe we hebben geleefd de afgelopen jaren. En dat dat ook wel roofbouw was op onszelf, de samenleving en de natuur. Dat is de weldadige kant van stilte, die ons kan aanzetten tot reflectie, inzichten, wijsheid. Ik vond daar een mooi gedicht over van Roel Brakenhoff:
Stilte
Luisterend naar de stilte hoor je heel zuiver het verhaal achter jezelf en voel je wat je nodig hebt om te leven zoals je wilt.
‘Zoek de stilte, vind de ruimte’ (Sytze de Vries, Het liefste lied van overzee)
https://www.youtube.com/watch?v=l7po9t50TCo
Zoek de stilte, vind de ruimte / in ons overvol bestaan,
waar de hoop een plaats kan vinden / wij bevrijd naar binnen gaan:
wis de chaos en de wirwar / wis de ogen, om te zien
wat van waarde is en kostbaar / wat tot onze vrede dient.
Stilte vraagt om ons vertrouwen / koelt de hitte, remt de tred.
God, de stilte die ons aanspreekt / kent ons wezen, raakt de kern.
Hij schept ruimte in ons denken / schaduw die de zon laat zien,
schenkt ons moed waar wij te klein zijn / geeft geloven doel en zin.
Laten wij in zijn Geest voortgaan / open voor elkaars verdriet,
angsten uit ons leven bannen / want de ruimte moet gevierd:
ruimte voor de diepste dromen / ruimte voor zorgvuldigheid
ruimte die wij kunnen delen / ruimte waar de Geest geleidt!
De stilte kan je ook dichter bij de Eeuwige brengen, bij de bron van je bestaan. Daar staat een mooi verhaal over in I Koningen 19: 9-13. De profeet Elia was gevlucht voor de wraakactie van koning Achab en koningin Izebel. Hij was in de woestijn onder een bremstruik gaan liggen om te gaan sterven. Maar een engel kwam hem voeden, en bracht hem water. En dan gaat de Eeuwige met hem in gesprek..
Toen richtte de HEER zich tot hem met de woorden: ‘Elia, wat doe je hier?’ Elia antwoordde: ‘Ik heb me met volle overgave ingezet voor de HEER, de God van de hemelse machten, maar de Israëlieten hebben uw verbond met hen naast zich neergelegd, uw altaren verwoest en uw profeten gedood. Ik ben als enige overgebleven, en nu hebben ze het ook op mijn leven voorzien.’ ‘Kom naar buiten,’ zei de HEER, ‘en treed hier op de berg voor mij aan.’ En daar kwam de HEER voorbij. Er ging een grote, krachtige windvlaag voor de HEER uit, die de bergen spleet en de rotsen aan stukken sloeg, maar de HEER bevond zich niet in die windvlaag. Na de windvlaag kwam er een aardbeving, maar de HEER bevond zich niet in die aardbeving. Na de aardbeving was er vuur, maar de HEER bevond zich niet in dat vuur. Na het vuur klonk het gefluister van een zachte bries. Toen Elia dat hoorde, sloeg hij zijn mantel voor zijn gezicht. Hij kwam naar buiten en ging in de opening van de grot staan, en daar klonk een stem die tot hem sprak: ‘Elia, wat doe je hier?’
God, die in de stilte voor Elia hoorbaar is in het gefluister van een zachte bries. Misschien biedt deze tijd ook uitdaging om eens goed naar jezelf te luisteren. En naar anderen. En de stem van de Eeuwige in ons hart. Geen ‘doodse stilte’, maar ‘vruchtbare stilte’.
Simon and Garfunkel ‘The sound of silence’
https://www.youtube.com/watch?v=8FB9GYkIT3E
Hello darkness, my old friend I've come to talk with you again Because a vision softly creeping Left its seeds while I was sleeping And the vision that was planted in my brain Still remains Within the sound of silence In restless dreams I walked alone Narrow streets of cobblestone 'Neath the halo of a street lamp I turned my collar to the cold and damp When my eyes were stabbed by the flash of a neon light That split the night And touched the sound of silence And in the naked light, I saw Ten thousand people, maybe more People talking without speaking People hearing without listening People writing songs that voices never share And no one dared Disturb the sound of silence "Fools", said I, "You do not know Silence like a cancer grows Hear my words that I might teach you Take my arms that I might reach you" But my words, like silent raindrops fell And echoed In the wells of silence And the people bowed and prayed To the neon god they made And the sign flashed out its warning In the words that it was forming And the sign said, "The words of the prophets are written on the subway walls And tenement halls" And whispered in the sound of silence
Anneke van der Velde